Araçların uzun süre boyunca kullandıkları ve eskime sürelerinin tamamlanarak artık ömrünün tamamlanmış olarak kabulü görülen lastikler, bugün ömrünü tamamlamış lastik olarak tanımlanır. Bu lastikler, ömrünü belirli bir süre kullanım sonucu tamamlayan ve araç altında uzun yıllar boyunca kullanılmış olan lastik çeşitlerdir. Bu lastik türleri nasıl anlaşılır? Diye soracak olursanız, trafik yasalarına uygunluk kontrol edilir. Lastiklerin dış derinliği, bu aşamada önemli olmakta ve milimetre çapında kontrol sağlanır. Binek araçlarda bu değer 1.6 mm olup, bu değer altında kalınlığı olan lastikler, tehlike arz ettiği için yasalar tarafından artık izin verilmemektedir.
Teknik olarak bazı lastik türlerinin ömrünü tamamlamış olarak gözükse de çeşitli dış kaplama türleri yapılarak tekrar onaydan geçirilip yasalara uygun şekilde kullanımı sağlanır. Onay verilerek kaplama yapıldıktan sonra otobüs, kamyon lastiklerinde de kaplama basitçe yapılmaktadır.
Eğer kaplama, yeniden kazanma gibi süreçlere dahil olamayan lastik türleri varsa bu durumda ömrünü tamamlamış sürece giren bu lastik türleri üzerinden hem enerji geri dönüşümü amacıyla hem de malzeme geri kazanımı süreçlerine dahil ederek tekrar kullanımı başlatılır. Burada amaçlanan bu hedefler doğrultusunda da bu türlerde lastikler, her ne olursa olsun vadi ve çukurlara gömülerek değil geri dönüşüme kazandırılarak değerlendirilmesi önemlidir.
Geri kazanım konusunda Ömrünü Tamamlamış Lastik türleri her zaman önemli olmuştur. Hem malzemeden kar elde etmek ve daha düşük maliyetlere tekrardan üretebilmek hem de enerji geri dönüşümü noktasında da pek çok amaçlara uygun şekilde değerlendirmek mümkün olmaktadır. Bu lastik türlerinin Türkiye'de ortalama her yıl 300 bin ton civarında geri dönüşüme kazandırılması hesaplanır. Hem ekonomi açısından hem de çevre açısından da önemlidir.
ÖTL yönetmeliğine göre yeni lastik satın alan tüketicilerin aynı zamanda geri dönüşüme destek olmaları için vazgeçtikleri lastikleri de ücretsiz olarak satın aldığınız her noktaya doğrudan iade etmeniz emrediyor. Bu durumda da kullanmış olduğunuz ve artık kullanılamaz hale geldiğini düşündüğünüz, kullanmaktan vazgeçtiğiniz bu lastiklerinizi iade edebilirsiniz.
Herhangi bir şekilde kontrol edilemeyen yöntemle ortadan kaldırmak, yasalara aykırı olacağı gibi doğaya da oldukça zarar verecektir. Bu girişim yerine doğrudan ÖTL türlerinin tamamı yenisi satın alındığında enerji geri dönüşümü için geri kazanılması noktasında sizlerin de desteği önemlidir.
Günümüzde lastik ÖTL türlerinin geri kazanılması için lastiklerin atıklarından geri kazanım tesislerinde pek çok şey yapılmaktadır. En önemlileri de elbette geri kazanım olmasıyla birlikte enerji kazanımıdır. Bu gibi değere sahip, kullanım ömrü bitmiş olan, kullanılamayacak durumda lastiklerin tekrar kullanım haline getirilen tesisleriyle siz de başarılı çözümlere ortak olabilirsiniz.
Eğer geri dönüşüm tesislerinde, lisanslı tesisler dışında lastik yakımı söz konusu olursa oldukça büyük zararlı atıkları da meydana çıkartırsınız. Atmosferi yüz binlerce ve hatta tonlarca değerinde zararlı bileşenlerle baş başa bırakır, siyah bir bulut gibi atmosferi kaplamıoş olursunuz. Çünkü içinde karbon siyahı, yarı uçucu organikler, kükürt oksitleri, uçucu organikler, nikrosaminler, uçucu partiküller ve benzer şekilde Cr, Cd, Fe, Zn, As ve Pb gibi metallerin birçoğu bulunur.
Bunların lastik yakımı sonucunda açığa çıkmasıyla beraber maalesef ki yakın çevrede tüm göllerin, suların, toprakların ve bitkilerin kirlenmesine neden olursunuz. Bu durumda dolayısıyla insan sağlığını tehdit eden bir unsur olarak ortaya çıkar. Buna katiyen izin verilmemekte ve yasaklandığını söylemek gerekmektedir.
Otobüs ve kamyon lastiklerinin birçoğu kaplama lastik yapılmakta, ÖTL'lerin birçoğu da bu şekilde geri kazandırılmaktadır. Günümüzde bu böylece tekrarlanacak şekilde en iyi şekilde lastikleri geri kazanabilir ve tekrar kullanabilirsiniz.
Ancak geri kazanım, tekrar kullanım ile aynı anlamı ifade etmez. ÖTL, geri kazandırılmak istendiğinde önce parçalanır ve madde geri kazandırılması için Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından lisans almış işletmeler tarafından işlem uygulanır. Geri kazanım noktasında tesisler tarafından kalın tel bölgeleri ayrılarak, lastikler ufak parçalara bu sayede hızlıca ayrılır.
Lastiklerde öğütme uygulaması tamamlandığında elyaf lastik ve kalan tel kısımları da birbirinden ayrılarak granül lastik parçaları şeklinde istenilen, tekrar kullanıma uygun boyutlara getirilmiş olur. Granül lastikler kauçuk imalatı ya da halı saha zeminlerinde ve benzeri pek çok alanda da geniş bir kullanıma uygun olarak tercih edilerek kullanılır.
